Scope hay còn gọi là ống ngắm quang học là một loại phụ kiến trang bị cho súng trường giúp xạ thủ có thể quan sát phóng đại và xác định mục tiêu và bắn một các chính xác.
. Để có thể lựa chọn được một “ống ngắm “tốt chúng ta hãy cùng tìm hiểu về các thông số kỹ thuật mà nhà sản xuất hay quảng cáo.
Hiện tại trên thị trường xuất hiện rất nhiều chủng loại scope từ Variable Scopes (loại có thể thay đổi độ phóng đại), Fixed Scopes (loại fix cứng độ phóng đại), , Night Vision Scopes (kính ngắm đêm) , ACOG (Advanced Combat Optical Gunsights) cũng với các thương hiệu nổi tiếng như Leupold, Redfield, Vortex optic, Bushnell, Nikon … trong đó có những loại scope hịn giá từ 1000 đến 5000 USD nhưng cũng có những con scope giá chỉ từ 700k đến hơn 1 củ (scope nhái) vậy làm sao để có thể phân biệt và lựa chọn chính xác được scope phù hợp với khẩu súng của mình. Để có thể lựa chọn được một “ống ngắm “tốt chúng ta hãy cùng tìm hiểu về các thông số kỹ thuật mà nhà sản xuất hay quảng cáo.
1. Độ Phóng Đại.
Khi chọn mua một chiếc Scope, điều trước tiên cần phải xem xét là Độ phóng đại. Scope có độ phóng đại thấp tức trường nhìn rộng, độ phóng đại cao trường nhìn sẽ giảm theo. Nhưng để quan sát một số đối tượng cụ thể ở khoảng cách xa thì độ phóng đại cao lại được ưa chuộng hơn. Tuy nhiên, hãy luôn nhớ rằng độ phóng đại tăng thì khối lượng scope cũng tăng theo. Điều này rất quan trọng nếu như bạn có ý định dùng tay để nâng súng hoặc gắn lên các khẩu súng bắn tỉa có trọng lượng lớn. Độ phóng đại thường được kí hiệu 1x-4x , 1x-6x, 3x-14x, 4x-24x …
Đối với các xạ thủ nghiệp dư hoặc người không chuyên họ thường thích các scope có độ phóng đại lớn tư tưởng “bigger is better” , tuy nhiên độ phóng đại lớn cần phải đi với đường kính vật kính lớn, chất lượng ống kính, công nghệ chông lóa, chống rung … trên thị trường có một số loại scope quảng cáo có độ phóng đại lên đến 24x 30x 36x … tuy nhiên vật kính nhỏ < 50mm , chất lượng thấy kính tồi, giá rẻ, chất lượng hình ảnh khi phóng đại sẽ sẽ giảm xuống mức vô dụng, hình ảnh mờ, bị méo và gây mệt mỏi khó chịu khi quan sát.
2. Đường Kính Vật Kính (Độ mở của ống kính)
Khi mua scope NSX thường hay có ký hiệu đường kính của vật kính bằng các chỉ số, 24mm, 30mm, 40mm, 50mm … Vậy đường kính vật kính này có tác dụng gì, khi thử nghiệm quan sát qua các scope ta sẽ thấy các scope có vật kính nhỏ như các loại ACOG , hoặc các loại scope đụt (Short Scope) thường phải dí sát mắt vào scope mới có được trường nhìn tốt, còn nếu để xa mắt sẽ có các vòng tròng nhỏ làm trường nhìn bị ảnh hưởng. Đối với các loại scope có Vật kính lớn thì khả năng lấy được trường nhìn và target mục tiêu rất dễ và nhanh chóng.
Tuy nhiên có phải vật kính càng to thì càng tốt ? để Scope đạt hiệu quả cao nhất thì đường kính của chùm sáng rời khỏi thị kính – vòng tròn thị kính (exit pupil) – phải tương đương với kính thước con ngươi của mắt người. Mà đống tử con người chỉ có kích thước giới hạn vì vậy các loại scope long range cao nhất cũng chỉ có vật kính ở mức 50mm hoặc 56mm, vòng tròn thị kính quá lớn sẽ gây “lãng phí trường nhìn” do đồng tử mắt người không thể hứng trọn chùm sáng đi ra từ thị kính.
3. Tỷ lệ trường nhìn (sweet-spot)
Bất kỳ scope nào cũng có trường nhìn ở cùng trung tâm trường nhìn (field of view) và giảm dần xuống thấp ở vùng rìa ngoài của ống kính, ngoài ra trường nhìn còn phụ thuộc vào vòng tròn thị kính (exit pupil) được tính bằng cách lấy đường kính vật kính/độ phóng đại . Đây chính là câu trả lời vì sao khi dùng các scope long range mà để ở độ phóng đại thấp lại cho trường nhìn tốt, dễ nhìn đặt mắt nhanh hơn.
VD: Scope có vật kính là 50 mm (thường các loại như Leupold Mark 4 8.5-25x50mm LR/T M1, Nikon P-223 3-9x40mm) độ phóng đại là 7x thì ta có 50/7= 7.1mm như vậy mắt đặt cách scope 7.1 mm sẽ cho bạn trường nhìn rộng và tốt nhất, vặn độ phóng đại lớn hơn trường nhìn sẽ hẹp đi, và bạn sẽ phải để mặt sát hơn vào scope khi quan sát đấy chính là lý do chúng ta thường hay để độ phóng đại nhỏ hơn
VD: scope 1-4x 24mm khi để mắt ở 1x trường nhìn tốt nhưng khi tăng lên 4x lập tức hình ảnh bị mờ, góc nhìn hẹp muốn nhìn rõ phải để sát mắt hơn.
4. Lấy nét (focusing)
Một số loại scope sẽ cho phép bạn điều chỉnh tiêu cự lấy nét ở các độ phóng đại khác nhau thông qua nút xoay lấy nét ở đuôi scope (một số loại scope long range sẽ có thê tiêu cự trước ống, hoặc nút chỉnh ở thân scope) Nguyên tắc độ phóng đại càng lớn thì tiêu cự phải càng nhỏ .
5. Độ dẫn truyền ảnh sáng (Light Transmision)
Do hiện tượng phản xạ bề mặt các thấu kính lượng ánh sáng đi vào scope và đến được mắt xạ thủ một phần nhất định được gọi là lượng sáng hiệu dụng, chỉ số lượng sáng này được đo bằng đơn vị % Transmision(chỉ có trên các loại Scope cao cấp hàng airsoft ít khi có thông số này) như 70% 80%, các loại kính cao cấp có thể đạt tới 95% 97% (chính vì thế mới có các scope giá vài ngàn đô).
Lượng sáng hiệu dụng phụ thuộc và nhiều yếu tố như lớp phủ (coating) , chất lượng vật liệu làm nên thấu kính, độ chính xác khi lắp đặt thấu kính … Ngoài ra còn các công nghệ khác như chống rung, chống lóa, chống hắt sáng … chỉ có trên các dong scope cực kỳ cao cấp nên ko nhắc tới .
